Sementasyon Çelikleri yüksek yüzey sertliği beraberinde çekirdek tokluğu gerektiren mekanik parçaların imalatında kullanılan çeliklerdir. Sementasyon Çelikleri kullanılarak elde edilen tipik mekanik parçalar; her tipte dişliler, pimler, burçlar ve millerdir.
Kükürt (S) ibaresi veya alaşımsız çeliklerde "R" ibaresi kalitede belirtiliyorsa kükürt oranı 0,020-0,040% arasında sınırlandırılmıştır. Kalite gösteriminde Kükürt (S) ibaresi yoksa alt sınır belirlenmemiş olur ve maks. 0,035% olarak standartta belirlenmiştir. Alaşımsız çelikler için örnek olarak, C10E olarak gösterilen kalitelerin kükürt oranı max. 0,035% şeklinde, C10R için kükürt oranı 0,020-0,040% şeklindedir. Alaşımlı çelikler için örnek ise 16MnCr5-16MnCrS5 olarak gösterilebilir. Bimeks Çelik bu kalitelerin tedarikini, gelen taleplere en uygun şekilde sağlar.
Tek tek veya birbirleriyle kombinasyon halinde eklenen alaşım elementleri (mangan, krom, nikel ve molibden), özel ihtiyaçlara en uygun türü kullanmak için türlerin çeşitlendirilmesine izin verir.
En popüler sementasyon çeliği kaliteleri olarak 16MnCrS5 ve 20MnCrS5 kaliteleri öne çıkar. Bunlarla beraber Cr – Molibden (Mo) alaşımı olan 18CrMoS4 kalitelere yağda su verilebilir ancak sertleşebilirlik sınırlı olacaktır. Bu nedenle Sementasyon Çelikleri küçük – orta ebatlı, darbe ve yorulmaya maruz kalmayacak parçalar için uygundur.
12NiCr3 (UNI 7846-78’ e göre), 16NiCrS4 ve 20CrNi4 (UNI 7846-78’ e göre) tokluk özelliklerini geliştiren ve sertleşebilirlik kabiliyetini arttıran alaşım elementleri (Cr ve Nikel (Ni)) içerir. Özellikle düşük karbon içeriğine sahip 12NiCr3 ’ün küreselleştirme tavına tabi tutulmuş halde, şekillendirilebilme kabiliyeti yüksektir. Bu nedenle Sementasyon Çelikleri ekstrüzyon veya soğuk dövmeye uygundur. 16NiCr4 küçük ve orta ebatlı parçalar için uygundur. Tavlı halinin işlenebilirliği iyidir, ayrıca sertleşebilirlik kabiliyeti nedeniyle dişli imalatında sıklıkla kullanılır. 20CrNi4 çeliğinde ise daha yüksek çekirdek sertliğine ulaşılabilir, özellikle otomotiv endüstrisinde kullanılır.
Ni-Cr-Mo içeren Sementasyon Çelikleri kullanım alanı çok karmaşık şekilli parçalarda bile çok geniştir. İyi sertleşebilirlik özellikleri sayesinde deformasyonlar azalır ve ısıl işlem sonrasında mükemmel çekirdek tokluğu elde edilir. SAE 8620 olarak da bilinen 20NiCrMoS2-2 kalite kalın kesitli parçalarda iyi sonuçlar verirken 17NiCrMoS6-4 kalitenin çok geniş kullanım alanı (her türlü dişli, büyük ebatlar da dahil olmak üzere şaftlar, miller, kamlar ve genel olarak karmaşık şekilli parçalar) olması onu bu gruptaki en yaygın malzeme haline getirir.
Kurşun İlaveli Sementasyon Çelikleri
Bu bölümde anlatılan sementasyon çeliklerinin çoğunu, işlenebilirliğin iyileşmesi amacıyla ve ısıl işlemden sonra hedeflenen mekanik özellikleri kötü yönde etkilemeden, Kurşun (Pb) ilaveli olarak tedarik etmek de mümkündür.
| |
Uygulama |
Profil |
Aralık [mm] |
Yüzey |
Tolerans |
| Çubuk |
Sıcak Haddelenmiş |
Yuvarlak |
20-200 |
İşlem Görmemiş
-
Kabuk Soyulmuş |
- |
| Soğuk Çekilmiş |
Yuvarlak
Altıköşe
Kare |
3-70
3-70
4-60 |
Parlak |
EN 10278
h9
h10
h11 |
Kabuk Soyulmuş
-
Haddelenmiş |
Yuvarlak |
20-100 |
Parlak |
EN 10278
h9
h10
h11 |
| Taşlanmış |
Yuvarlak |
5-60 |
Parlak |
EN 10278
h7
h8
h9
h10
h11 |
| Kangal |
Soğuk Çekilmiş |
Yuvarlak
Altıköşe
Kare |
2-22
3-12
4-12 |
Parlak Fosfatlı |
EN 10278
h9
h10
h11 |
